Een dramaserie die schuurt aan alle kanten

Omroep MAX komt dit najaar met Maud en Babs, een nieuwe dramaserie over een dementerende moeder en haar mantelzorgende dochter. Babs, de moeder, wordt gespeeld door Loes Luca. Haar dochter Maud wordt vertolkt door Rifka Lodeizen. Beide actrices vertellen over hun rol in de serie en de overeenkomsten met hun eigen ervaringen.

De opnames van de dramaserie Maud en Babs zijn al lang en breed achter de rug. De dramaserie werd in de zomer van 2020 opgenomen, midden in coronatijd. Eén keer moesten de opnames tien dagen worden stilgelegd omdat beide hoofdrolspeelsters én een lichtman corona hadden. Gelukkig werd niemand erg ziek en konden de opnames snel weer worden hervat. Loes: ‘Iedereen die niet aan het spelen was, droeg een mondkapje. En als er een scène was met knuffelen of aanraken, moest je eerst een sneltest doen. Mijn neusgaten zijn een soort parkeergarage geworden inmiddels, ze boren gewoon door tot aan je hersenpan!’

Loes speelt in de dramaserie een vrouw van 75 die beginnend dementerend is. Voelt ze zich met haar 67 jaar niet wat te jong voor deze rol? Loes: ‘Ach, het scheelt maar acht jaar, en met een goede pruik en wat make-up is het wel te doen, hoor. En mijn eigen moeder is al zeker acht jaar aan het dementeren. In het begin heb ik dag-in-dag-uit voor haar gezorgd, en ik ben enig kind, dus dat was zwaar. Ik werd er gek van, je kon me bijna opsluiten! De situaties en de teksten in de serie zijn voor mij dan ook erg herkenbaar. Uit die ervaring kon ik wel putten om een geloofwaardige dementerende vrouw neer te zetten.’

Ook Rifka’s persoonlijke ervaringen komen overeen met die van Maud in de dramaserie. Rifka had een vader met vasculaire dementie: ‘Mijn broers, zus en ik hebben lang geprobeerd om hem thuis te houden, maar hij woonde alleen en op een gegeven moment ging dat niet meer. Hij heeft nog negen jaar in een verpleeghuis gewoond voor hij overleed. Het goede aan deze serie vind ik dat het ook die hele ellende aan het begin laat zien. Je ziet dat Babs zich er nog uit probeert te redden. Dat ze bijvoorbeeld zegt: “Jahaa, dat weet ik heus wel!” Mijn vader was in het begin ook vaak kribbig als wij hem betrapten op iets wat niet klopte, of als hij iets was vergeten. Het is een heftig proces. Juist dat geleidelijke begin maakt het zo herkenbaar en schrijnend, maar ook geestig.’ Loes: ‘Ja, in het begin is het het pijnlijkst voor de persoon met dementie zelf, omdat die dan doorheeft dat er dingen misgaan. Maar voor een kind van iemand met dementie zijn alle stadia van de ziekte vreselijk. Ik vind de teloorgang van mijn eigen moeder echt bijzonder pijnlijk, mensonterend.’

De dramaserie is gebaseerd op een feuilleton uit de Libelle. Toch hebben Loes en Rifka er allebei voor gekozen om die verhalen niet te lezen. Loes: ‘Nee, ik lees de Libelle niet, die is voor oma’s, haha!’ Rifka: ‘Nee, ik heb het feuilleton ook niet gelezen. Niet dat ik dat niet wilde hoor, maar het script is toch anders. Het is erop “gebaseerd”, meer een afgeleide. En je wil je niet in de war laten brengen door twee verschillende verhalen. Maar het is denk ik een goed uitgangspunt geweest voor de serie.’ Loes: ‘Ik denk dat dit onderwerp het ook verdient om aandacht aan te besteden: dementie en mantelzorgen, en hoe zwaar dat kan zijn. Het is goed om te zien dat het bij iedereen zo gaat, dat je niet alleen bent met je zorgen en gedoe. Iedereen zal dingen herkennen.’ Rifka: ‘Ja, en de ouderen waar het nu om gaat, die naoorlogse generatie: zij zijn ook wel van het ontkennen van het probleem… Stoer doen en doorzetten. Zij praten niet graag over hoe ze zich voelen en hangen de vuile was niet buiten.’

Naast alle zorgen en komische voorvallen rond Babs, speelt er nog veel meer in het leven van Maud. Ze heeft een verloskundigenpraktijk en twee tieners die ook voor de nodige kleine en grote drama’s zorgen. Loes: ‘Mijn personage is ook helemaal gek op die kleinkinderen, want die zien de dementie niet zo zwaar. Die denken gewoon: wat is oma toch lollig, waarom springt ze zomaar achter op de fiets? En hé, ik krijg ineens 50 euro…’

Rifka: ‘Ik ben wel een beetje Maud op een bepaalde manier. Ik ben een zorgzaam iemand. Ook in de zorg voor mijn vader destijds. We waren met veel kinderen gelukkig, en hij had ook nog een paar ex-vrouwen die voor hem bleven zorgen, ieder op een eigen waardevolle manier. Gewoon langsgaan, eten brengen, aandacht geven. Maar ik was wel degene die hem bijvoorbeeld onder de douche deed en zijn luier verschoonde. In de serie heb ik niet zoveel steun aan mijn zus. Zij ontkent de dementie eigenlijk en laat mij de rotklusjes opknappen. Zelf doet ze alleen maar leuke dingen met onze moeder.’ Loes: ‘Ja, dat is triest voor Maud. Want ik trek in de serie veel meer naar mijn andere dochter, terwijl Maud haar benen uit haar lijf rent voor me. Ik ga liever met mijn andere dochter naar een leuke tentoonstelling, dan dat ik luister naar Maud die zegt: “We moeten even praten, er komt vanmiddag iemand van de zorginstelling.” Dan denk ik: rot lekker op met je zorginstelling, ik wil iets leuks doen!’

Rifka: ‘Deze drama serie schuurt aan alle kanten. Babs is natuurlijk op haar hoede voor mij. Ik neem haar mee naar de dokter en confronteer haar met wat er misgaat. Gelukkig hoeft dat niet meteen de moeder-dochter-relatie te beschadigen, want die is sterk. Er zijn genoeg scènes waarin je de liefde tussen ons ziet. Maar het wordt wel steeds ingewikkelder, zeker als Babs op een gegeven moment niet meer goed zelf beslissingen kan nemen. Kan ze bijvoorbeeld nog wel zelfstandig wonen? Dat soort vragen zijn moeilijk, voor Babs en mij allebei. En er is ook gedoe tussen mij en mijn man in de serie, want die vindt dat Babs maar gewoon moet worden opgenomen. En toch heb ik ook wel steun aan hem.’

Loes: ‘Nou, een beetje misschien… Maar jij wil Babs bijna in huis nemen, dat vindt die man van je echt niet lollig, hoor!’ Rifka: ‘Maar naast al het drama is de serie ook echt komisch! En het helpt dat Loes de rol van Babs speelt. Zij speelt het heel geloofwaardig, maar is ook gewoon erg grappig. Dat vind ik mooi aan haar rol. Eigenlijk is het natuurlijk diepe ellende allemaal, dus het helpt als er ook nog gelachen kan worden.’